ดุลยภาพที่เปลี่ยนไปของคนข่าวกับสังคม

คนข่าวยุคดิจิตัลย่อมตกอยู่ในสภาพของความไม่แน่นอนสูง เพราะความเปลี่ยนแปลงในโลกอินเตอร์เน็ทเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา แต่ความเป็น "มืออาชีพ" หมายถึงการสร้างเนื้อหาที่มีสาระที่ตรวจสอบได้ แยก "ข่าวปั่น"และ "ข่าวปล่อย" ออกจากข่าวจริงรอบด้านที่ตรวจสอบได้โดยไม่ตกเป็น "เครื่องมือ" ของกลุ่มผลประโยชน์ใด

เป็นภารกิจที่จะต้องดำรงความเป็นตัวของตัวเองวันแล้ววันเล่า, ข่าวแล้วข่าวเล่า, อย่างมีสติ,และคงไว้ซึ่งความเป็นอิสระชน ไม่ยอมพ่ายแพ้ต่อแรงกดดันหรือการคุกคามไม่ว่าจะมาจากฝ่ายไหนก็ตาม

อินเตอร์เน็ทได้เสริมสร้างให้เกิดความแข็งแกร่งและเพิ่มพลังของคนทำข่าวและผลิตสาระทุกรูปแบบอย่างน้อยสี่ประการ

1. มันทำให้ค่าใช้จ่ายในการผลิตเนื้อหาข่าวและสาระลดลงอย่างมีนัยสำคัญ, เปิดทางให้มี "ผู้เล่น" เข้ามาในสนามแห่งนี้มากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และอนุญาตให้สามารถทดลองความคิดอ่านใหม่ ๆ ได้อย่างเสรีกว่าแต่ก่อนมากมายหลายเท่า

2. มันทำให้ที่ตั้งของจุดภูมิศาสตร์หมดความหมาย เพราะผู้บริโภคข่าวสารสามารถรับรู้และเข้าถึงเนื้อหาสาระของคนทำข่าวได้จากทุกแห่ง และทำให้ผู้คนทั่วไปเข้าถึงข่าวคราวและข้อมูลอย่างง่ายดายกว่าแต่ก่อนอย่างมหาศาล

3. มันให้ "เครื่องมือ" การทำสื่อกับทุกคนที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นช่องทาง search หรือ ฐานข้อมูลออนไลน์, การทำชาร์ทอย่างสะดวกและสามารถสัมภาษณ์ใครต่อใครผ่าน Skype ได้...นักข่าวสามารถใช้โทรศัพท์มือถือรุ่นล่าสุดรายงาน, สัมภาษณ์, ตัดต่อ, ส่งคลิบเสียงและภาพอย่างทันท่วงที ไม่ว่าจะทำงานอยู่ ณ จุดใดก็ตาม

4. มันปรับดุลยภาพระหว่างคนทำข่าวกับผู้บริโภคข่าวอย่างมีความหมายสำคัญยิ่ง เพราะยุคดิจิตัลทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างคนข่าวอาชีพกับผู้บริโภคข่าวสลับสับเปลี่ยนเข้าสู่ความเป็นสังคมประชาธิปไตยมากขึ้น ในหลายโอกาส, บทบาทของ "นักข่าวพลเมือง" ก็มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่า "นักข่าวอาชีพ" และการสื่อสารทิศทางเดียวจากสื่อไปถึงผู้บริโภคข่าวอย่างที่เคยมีมาหลายร้อยปีนั้นต้องปรับเปลี่ยนมาเป็นการสื่อสารหลากหลายมิติอย่างน่าตื่นตาตื่นใจ

แน่นอนว่าบทบาทของ "คนข่าวอาชีพ" ในฐานะ "Watchdog" และ "Gatekeeper" ยังมีความจำเป็นอย่างยิ่งโดยเฉพาะเมื่อเกิดภาวะ "ข่าวสารล้นเกิน" และจำเป็นจะต้องมีนักสื่อสารมวลชนที่ได้รับการฝึกฝนเป็นพิเศษในการทำหน้าที่สืบสวนสอบสวนข่าวสารและตรวจสอบการทำหน้าที่ของผู้มีอำนาจในบ้านเมืองตามหลักจริยธรรมของสื่อมวลชนที่สังคมต้องการอย่างยิ่ง

แต่อหังการของคนทำสื่อที่เคยถือตนเป็น "ฐานันดรสี่" นั้นวันนี้, ในยุคดิจิตัลเช่นนี้, จะหดหายไปและความถ่อมตนและมุ่งมั่นทำหน้าที่ของตนอย่างแข็งขัน, ซื่อตรง, และโปร่งใสจะเข้ามาแทนที่

หาไม่แล้ว, คนข่าวที่ยังหลงติดยึดอยู่กับอดีตและปฏิเสธที่จะปรับเปลี่ยนก็จะเป็น "ไดโนเสาร์" ตัวสุดท้ายของโลกสื่อดิจิตัลอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้จริง ๆ