แผนที่บอกคนมีปืนชื่ออะไร, บ้านเลขที่เท่าไหร่

คนข่าวยุคดิจิตัลต้องคิดใช้เครื่องมือทันสมัยเพื่อประกอบการรายงานข่าว "เจาะลึก" อย่างกรณีนี้ที่หนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งที่อเมริกาตีพิมพ์แผนที่ interactive ระบุชื่อและที่อยู่ของคนมะกันที่ได้รับใบอนุญาตมีปืนพกของตัวเองได้

แผนที่ประกอบข่าวที่เห็นนี้ตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ Journal News ที่เมือง White Plains รัฐนิวยอร์กเพื่อตอกย้ำให้คนอ่านได้เห็นว่าใครมีปืนก็ควรจะเป็นข้อมูลให้กับคนอื่นในสังคมเดียวกันเพื่อจะได้ประเมินถูกว่าคนอยู่ร่วมเมืองเดียวกันมีความเสี่ยงจากคนมีอาวุธเพียงใด

เป็นผลจากโศกนาฏกรรมเมื่อเร็ว ๆ ที่มีวัยรุ่นคนหนุ่งเอาปืนของแม่ไปยิงเด็กชั้นประถมตายอย่างโหดเหี้ยมกว่า 20 คนรวมถึงครูใหญ่และจิตแพทย์ประจำโรงเรียนที่เมืองนิวทาวน์ รัฐคอนเนคติคัทอย่างเลือดเย็น

สาเหตุหนึ่งเป็นเพราะกฎหมายของสหรัฐฯยอมให้ใครซื้อปืนเอาไว้ในครอบครองได้อย่างง่ายดาย ทำให้เหยื่อของเหตุการณ์เช่นนี้ลุกขึ้นมาเรียกร้องให้มีการแก้ไขกฎหมายว่าด้วยการมีอาวุธปืนครั้งใหญ่

ขณะที่การถกเถียงระหว่างผู้เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยยังดำเนินไปอย่างเร้าร้อน หนังสือพิมพ์ฉบับนี้ก็ไปสืบข้อมูลจากหน่วยงานรัฐที่ออกใบอนุญาตให้คนมีปืนไว้ในครอบครองได้ พร้อมชื่อและที่อยู่เพื่อประกาศให้รู้กันทั่ว และเมื่อเทคโนโลยีวันนี้เปิดทางให้ใช้ data journalism เพื่อรายงานให้รอบด้านและลงรายละเอียดที่สามารถตรวจสอบได้อย่างถ้วนถี่, บรรณาธิการและนักข่าวของสื่อท้องถิ่นฉบับนี้ก็จึงใช้เครื่องมือยุคดิจิตัลเพื่อแฉความจริงอีกด้านหนึ่งของปัญหาร้อนแรงของสังคม

หลายคนที่ถูกเอาชื่อมาเปิดเผยโวยวายว่าข้อมูลว่าเขาหรือเธอมีอาวุธปืนเป็นข้อมูลส่วนตัวที่สื่อไม่ควรจำนำมาเปิดเผย ถือเป็นการ "ละเมิดสิทธิส่วนตัว"

แต่บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ฉบับนี้ยืนยันว่าข้อมูลเช่นนี้เป็น "สมบัติสาธารณะ" เพราะเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของประชาชนโดยเฉพาะเมื่อสังคมเกิดความหวั่นเกรงหลังเกิดเหตุที่โรงเรียนประถม Sandy Hook ที่เมืองนิวทาวน์

อีกมุมหนึ่งของประเด็นนี้ก็คือว่าเมื่อข้อมูลว่าใครมีปืนอยู่บ้านไหนก็อาจจะทำให้คนที่คิดจะเข้าไปทำผิดกฎหมายในบ้านนั้นเช่นปล้นหรือขโมยของไม่กล้าเข้าไปที่พักพิงที่ปรากฏในรายงานนี้

แต่ขณะเดียวกันก็อาจจะทำให้เกิดจุดอ่อน เพราะโจรก็จะรู้ว่าบ้านไหน เจ้าของไม่มีอาวุธปืน ซึ่งอาจจะเป็นการดึงดูดให้คิดมิดีมิร้ายกับบ้านที่ไร้อาวุธก็ได้

ประเด็นถกเถียงก็กลับมาลงที่คำถามว่า

สิทธิ์ของใครสำคัญกว่ากัน: สิทธิ์ของพ่อแม่ที่ไม่ต้องการให้ลูกหลานตัวเองไปเล่นใกล้ ๆ บ้านที่มีปืนหรือสิทธิ์ของเจ้าของปืนที่ไม่ต้องการให้ใครรู้ว่าตนเองมีปืน?

สำหรับผม, สิทธิ์ของผู้ที่ไร้อาวุธย่อมจะเหนือกว่าผู้มีอาวุธ

และคนทำหน้าที่สื่อจะต้องแสวงหาข้อมูลที่มีความสำคัญในการตัดสินใจของสมาชิกในสังคมนั้น ๆ มาเปิดเผยเพื่อให้ทุกคนตัดสินว่าจะดำเนินชีวิตของตนให้อยู่เป็นปกติสุขและป้องกันเหตุร้ายได้อย่างไร